مصطفی عدل

سید مصطفی عدل ملقب منصورالسلطنه (۱۲۶۱ در محلهٔ انگج تبریز - ۱۳۲۹ در تهران) حقوقدان و سیاست مدار ایرانی بود. وی از اولین اساتید حقوق ایران بود که در پی ریزی دادگستری نوین ایران در دوران رضاشاه از جمله تدوین قانون تجارت و قانون مجازات عمومی نقش مهمی را ایفا کرده و دو بار وزیر فرهنگ و دو بار وزیر دادگستری (عدلیه) در دوره پهلوی اول بود و همین طور ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل را نیز عهده دار شد.
در سال ۱۳۲۸ پس از تأسیس مجلس سنا در ایران از طرف شاه به سناتوری آذربایجان انتخاب شد.
دو بار وزیر فرهنگ
دو بار وزیر دادگستری
هفت بار وزیر مشاور در کابینه های ایران.
ریاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و استادی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران.
ریاست دانشگاه تهران
عضویت در کمسیون های تهیه و تدوین قوانین
وزیر مختاری ایران در ژنو و نماینده دائمی در جامعه ملل
ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل
معاونت وزارت امور خارجه
وزیر مختاری ایران در ایتالیا
پدر منصورالسلطنه عدل، حاج میرزا ابراهیم خلیل، مُلقّب به رُکن العداله، به شغل قضاوت اشتغال داشت و مدتی ریاست دیوان خانه خراسان با او بود. پدربزرگش حاج سید حسین شنب غازانی از بزرگان تبریز بود. خانواده پدری عدل از تاجران و علما بودند و در بازار تبریز اشتغال داشتند. هنوزهم «تیمچه حاج سید حسین» و چند تیمچه دیگر از آثار این خانواده باقی است. مادر منصورالسلطنه دختر میرزا احمد مجتهد تبریزی و دائی او میرزا جواد آقا از علما و فقهای طراز اول آذربایجان بودند.
عدل تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در تبریز انجام داد و سپس عازم مصر شد و دوره متوسطه را در آنجا گذرانید. بعد در دانشگاه پاریس در رشته حقوق ثبت نام نمود و درجه لیسانس گرفت. در ۱۲۸۲ به ایران بازگشت و در وزارت امور خارجه استخدام شد.
عدل در وزارت عدلیه مراحل ترقی را پیمود و به معاونت آن وزارتخانه رسید. در کودتای ۱۲۹۹ در کابینه صد روزه سید ضیاءالدین طباطبائی به کفالت وزارت عدلیه منصوب شد. در این سمت قوانین مهمی مانند قانون ثبت اسناد و قانون مرور زمان را تهیه و به تصویب رسانیده، مورد اجرا قرار داد. در تشکیلات نوین عدلیه که در سال ۱۳۰۶ علی اکبر داور بنیاد نهاد، عدل به خدمت قضائی دعوت شد و با رتبه ۹ قضائی مدیر کل تهیه قوانین و احصائیه شد و قریب ۸ سال در این سمت باقی و برقرار بود. همچنین در تدوین و تصویب قانون جزای عمومی و قانون تجارت تلاش بسیاری کرد.در ۱۳۱۴ از وزارت عدلیه به وزارت امور خارجه انتقال یافت و سمت وزیر مختاری ایران در ژنو و نمایندگی دائمی در جامعه ملل به او تفویض شد و در همین سمت ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل را عهده دار گردید. در ۱۳۱۶ به ایران بازگشت و به سمت معاونت وزارت امور خارجه منصوب و چندی نیز عهده دار کفالت آن وزارتخانه شد. در ۱۳۱۷ به وزیر مختاری ایران در ایتالیا تعیین گردید و تا مهر ماه ۱۳۲۰ ش (۱۹۴۱ م) در آن سمت انجام وظیفه می کرد.

[ویکی فقه] سید مصطفی عدل ملقب منصورالسلطنه (۱۲۶۱ در محلهٔ انگج تبریز - ۱۳۲۹ در تهران) حقوق دان و سیاست مدار ایرانی بود. وی از اولین اساتید حقوق ایران بود که در پی ریزی دادگستری نوین ایران در دوران رضاشاه از جمله تدوین قانون تجارت و قانون مجازات عمومی نقش مهمی را ایفا کرده و دو بار وزیر فرهنگ و دو بار وزیر دادگستری (عدلیه) در دوره پهلوی اول بود و همین طور ریاست صدمین دوره اجلاسیه شورای جامعه ملل را نیز عهده دار شد.
مصطفی عدل معروف به منصورالسلطنه، فرزند حاج ابراهیم خلیل در سال ۱۲۶۱ (ه. ش) در تبریز تولد یافت. پدرش از سرشناسان و بزرگان تبریز بود که به شغل قضاوت اشتغال داشت. مصطفی عدل تحصیلات ابتدایی و مقدماتی خود را در تبریز و زیر نظر معلمین خصوصی به پایان رسانید و به علت استعداد و هوش ذاتی در مدت کوتاهی توانست زبان فارسی و ادبیات عرب را فرا گیرد. سپس در سن شانزده سالگی عازم مصر شد و دوره متوسطه را در آن جا گذرانید و از ادیبان عربی دان ایران محسوب می گردد. مصطفی عدل بعد از آن در پاریس و در رشته حقوق مدرک لیسانس گرفت.