کارگاه نمایش

نبو
کارگاه نمایش تشکلی تئاتری است در ۱۴ خرداد سال ۱۳۴۸ به پیشنهاد رضا قطبی که می خواست محیطی آزاد برای تئاتر به وجود بیاورد، و با همیاری ایرج انور، بیژن صفاری، آربی اوانسیان، داوود رشیدی و عباس نعلبندیان تأسیس شد. کارگاه زیر نظر رادیو تلویزیون ملی ایران به مدیریت بیژن صفاری بود اما اداره امور کارگاه برعهده عباس نعلبندیان بود. نعلبندیان به عنوان نویسنده، مدیر داخلی و عضو شورا در کارگاه نمایش مشغول به کار شد. کارگاه نمایش از اواسط مرداد سال ۱۳۴۸ کار خود را با نمایش ادیپ شهریار اثر سوفوکل و پژوهشی ژرف و سترگ … به نویسندگی عباس نعلبندیان و کارگردان آربی اوانسیان آغاز کرد. کارگاه نمایش با هدف «کمک به نویسندگان، بازیگران، کارگردانان و طراحان برای خودآزمایی ها و تجربه هایی خارج از محدودیت های متداول حرفهٔ نمایش» آغاز به کار کرد و بسیاری از بازیگران و علاقه مندان تئاتر در این کارگاه تجربه اندوخته اند.
کارگاه نمایش، با گروهی متشکل از بازیگران جوان و پویا و کارگردانی آوانگارد کسانی چون آربی اُوانسیان موج جدیدی در اجراهای تئاتری دههٔ پیش از پیروزی انقلاب به وجود آورد. عباس نعلبندیان نیز در بطن این حرکت تحول ساز سهم عمده ای داشت.
در کارگاه نمایش چهار گروه تشکیل شد؛ «گروه بازیگران شهر» به سرپرستی آربی اوانسیان، گروهی بود که عباس نعلبندیان هم در آن فعالیت می کرد. سه گروه دیگر هم توسط ایرج انور و شهرو خردمند، اسماعیل خلج و آشور بانی پال بابلا اداره می شد و افرادی مانند محمد صالح علاء در کارگاه اجراهایی داشتند. دومین نمایشی که در کارگاه اجرا شد نمایش «پژوهشی ژرف و سترگ و نو در سنگواره های دوره بیست و پنجم زمین شناسی یا چهاردهم، بیستم و … فرقی نمی کند» از عباس نعلبندیان و به کارگردانی آربی اوانسیان بود. عباس نعلبندیان در سال ۱۳۴۸ به عنوان مدیر و عضو شورا در کارگاه نمایش مشغول به کار شد. در دوره مدیریت او بیش از ۵۰ اثر در کارگاه نمایش اجرا شد و خود او در این سال ها چندین نمایشنامه و قصه نوشت و آثاری را هم به زبان فارسی ترجمه کرد.

یکی از نتایج برگزاری جشن هنر شیراز تشکیل «کارگاه نمایش» بود، که در ۱۳۴۸ش با هدف «کمک به نویسندگان، بازیگران، کارگردان ها، طراحان صحنه و برای خودآزمایی و تجربه هایی به دور از محدودیت های متداول حرفۀ نمایش» آغاز به کار کرد. بیژن صفاری به سمت دبیر شورا و آربی اوانسیان، عباس نعلبندیان و ایرج انور اعضای شورای کارگاه نمایش بودند که به امور مدیریتی و اجرایی این کارگاه می پرداختند، و فریدون رهنما و خجسته کیا از یاری دهندگان آنان بودند. هدف متولیان این کارگاه، فراهم آوردن امکاناتی برای گروه های نمایشیِ جوان و تازه کار بود تا دیدگاه های نمایشی خود را بر روی صحنه تجربه کنند. پرویز پورحسینی، شهرو خردمند، شمسی فضل الهی، سهیل سوزنی، بیژن مفید، مریم خلوتی، و اسماعیل خلج از هنرمندانی بودند که با «کارگاه نمایش» همکاری می کردند. این کارگاه از گروه های سه گانۀ ذیل تشکیل شده بود: «بازیگران شهر» متشکل از هوشنگ آزادی ور، سوسن تسلیمی، آربی آوانسیان، پرویز پورحسینی، داریوش فرهنگ، شکوه نجم آبادی و مهین تجدد؛ «تئاتر تجربی» متشکل از ایرج انور، محمود اقدسی، نسرین پورشیرازی، محمد جعفری، فریده سپاه منصور و علی رضا مجلل؛ و «تئاتر کوچه» متشکل از اسماعیل خلج، حسین ایری، رضا رویگری، رضا ژیان، و ناهید ارسباران. ازجمله اجراهای این کارگاه، نمایش های اُدیپ شاه اثر سوفوکل، پژوهشی ژرف و سترگ و نو... از عباس نعلبندیان، ویس و رامین از مهین تجدد، بکت ۵ نوشتۀ ساموئل بکت، پرومته در بند اثر استیل، پاتوغ، گلدونه خانم هردو از اسماعیل خلج، و هذا حبیب الله... از نعلبندیان، درخور ذکرند.