عبدالله معظمی

عبدالله معظمی رئیس مجلس شورای ملی در دوره هفدهم و نایب رئیس در دوره شانزدهم، از اعضای جبهه ملی و هواداران محمد مصدق بود. معظمی در سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی در گلپایگان به دنیا آمد. در سال ۱۳۰۹ به فرانسه رفت و در دانشکده حقوق پاریس به اخذ دیپلم دکترای حقوق نایل گردید.
عبدالرضا هوشنگ مهدوی، سرنوشت یاران دکتر محمد مصدق، نشر علم
دکتر علی اکبر سیاسی، گزارش یک زندگی صفحهٔ ۲۴۷
اصغر پارسا، خاطرات، فرزند خصال خویشتن، انتشارات نی
The Glasgow Herald, Friday, August, 21 ,1953 Dr Abdullah Moazami
پس از بازگشت به ایران، معظمی ابتدا در وزارت کشور به کار مشغول شد و سپس به دانشیاری کرسی حقوق بین الملل خصوصی در دانشگاه تهران برگزیده شد و به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۲۰ به مرتبه استادی ارتقاء یافت و در همان زمان به سمت معاون دانشکده حقوق دانشگاه تهران منصوب شد. در مجلس چهاردهم، به نمایندگی از مردم گلپایگان وارد مجلس شورای ملی شد.
در سال ۱۳۲۴ که یک اقلیت چهل نفری به رهبری دکتر محمد مصدق ضد حکومت محسن صدر (صدرالاشراف) تشکیل شد دکتر معظمی یکی از اعضای آن بود. او در دوره پانزدهم نیز به نمایندگی گلپایگان به مجلس راه یافت. در آخرین روزهای مجلس پانزدهم، هنگامی که دولت محمد ساعد مراغه ای لایحه قرار داد الحاقی نفت (قرارداد گس-گلشائیان که با پرداخت چند هزار لیرهٔ اضافی در سال، قرارداد ۱۹۳۳ را تنفیذ می کرد)، را به مجلس تسلیم کرد با این امید که نمایندگان با توجه به کمی وقت آن را هر چه زودتر تصویب کنند، حسین مکی به عنوان مخالف شروع به صحبت کرد.
نطق مکی چند جلسه به طول انجامید و تاریخ پایان دوره پانزدهم قانونگذاری نزدیک می شد. روز دوم مرداد ۱۳۲۸ رضا حکمت (سردار فاخر) رئیس مجلس در اثر فشار اکثریت تصمیم گرفت موضوع ادامه نطق حسین مکی را به رأی مجلس واگذار کند. وکلای اکثریت نیز بر اساس قرار پنهانی با دولت قرار بود به محدود کردن سخنرانی نماینده اقلیت رأی بدهند.

[ویکی فقه] عبدالله معظمی در سال ۱۲۸۸ در گلپایگان به دنیا آمد، پدرش محمدخان معظم السلطان از مالکان عمده آن زمان بود.
عبدالله معظمی پس از پایان تحصیلات متوسطه در تهران در مسابقه اعزام دانشجو به اروپا شرکت کرد و در سال ۱۳۰۹ جزء سومین گروه دانشجویان اعزامی به فرانسه رفت و پس از ۶ سال تحصیل در دانشکده حقوق پاریس به اخذ دیپلم و دکترای حقوق موفق شد. دکتر عبدالله معظمی پس از بازگشت به ایران در ۱۳۱۵ به عضویت وزارت کشور درآمد سپس به دانشیاری کرسی حقوق بین الملل خصوصی در دانشگاه تهران برگزیده شد و به تدریس پرداخت. پس از پنج سال توقف در دانشیاری در سال ۱۳۲۰ به رتبه استادی ارتقا یافت و در همان زمان به معاونت دانشکده حقوق منصوب شد. معظمی در سال ۱۳۲۲ وارد عرصه سیاست شد و در مجلس ۱۴ نمایندگی مردم گلپایگان را بر عهده داشت در سال ۱۳۲۴ که یک اقلیت چهل نفری به رهبری دکتر مصدق بر ضد حکومت صدرالاشرف تشکیل شد و دست به ابستروکسیون پارلمانی (عدم حضور نمایندگان هم پیمان در مجلس برای از اکثریت انداختن مجلس شورای ملی و شکست کابینه) زد، دکتر معظمی یکی از اعضای آن بود.
معظمی و لایحه قرار داد الحاقی نفت
معظمی در دوره ۱۵ نیز به نمایندگی گلپایگان به مجلس راه یافت و عضو اکثریت بود و کم تر در مذاکرات مجلس شرکت می کرد تا این که در آخرین روزهای مجلس ۱۵ هنگامی که دولت ساعد لایحه قرارداد الحاقی نفت را به مجلس تسلیم کرد، برای تصویب سریع آن در مجلس دست به اقداماتی زد، با این امید که نمایندگان با توجه به کمی وقت آن را هرچه زودتر تصویب کنند، حسین مکی به عنوان مخالف شروع به صحبت کرد. نطق مکی چند جلسه به طول انجامید و تاریخ پایان دوره پانزدهم قانون گذاری نزدیک میشد. روز دوم مرداد ۱۳۲۸ سردار فاخر حکمت رئیس مجلس در اثر فشار اکثریت تصمیم گرفت موضوع ارائه نطق مکی را به رای مجلس واگذار کند. وکلای اکثریت نیز بر اساس قرار پنهانی با دولت، قرار بود به محدود کردن سخنرانی نماینده اقلیت رای بدهند. در این هنگام حادثه ای رخ داد و آن اعتراض شدید توام با هیجان و حالت متشنج دکتر عبدالله معظمی بود. او پیش از آن که سردار فاخر اعلام رای کند فریاد زنان به رئیس مجلس گفت:«بدبخت ترین ملت کسی است که اراده خودی را در موقع اظهار نظر از دست بدهد و بزرگان قوم مثل مرده روی صندلی ها بنشینن و در مسائل ابتدائی این طور اظهار نظر کنند. آقای رییس مجلس شورای ملی حق ملت در بین است، اجازه بدهید، این وضع مجلس طوری مرا متشنج کرد که من ناچار شدم در این جا وظیفه نمایندگی خود را که نماینده یک شهرستان فقیر، گرسنه و بیچاره و بالاخره نماینده یک ملیت هستم که من خودم در خوزستان جز تراخم، جز پابرهنگی، جز بیچارگی هیچ چیز ندیدم انجام دهم.» دکتر عبدالله معظمی که بعدها نیز در جبهه ملی نه به صورت عضو ولی همراه نقش های موثری داشت، در این جلسه مجلس با چنین مانوری مانع از اقدامی شد که اگر به رای اکثریت واگذار میگردید مسلما سرنوشت قرارداد الحاقی غیر از این میشد که شد. در مجلس شانزدهم نیز هنگامی که غلامحسین فروهر وزیر دارائی کابینه سپهبد رزم آرا ضمن ایراد سخنان موهنی نسبت به مجلس، قرداد الحاقی را پس گرفت، دکتر معظمی به شدت او را مورد حمله قرار داد و باعث متزلزل شدن دولت سپهبد رزم آرا گردید.
معظمی در کابینه دکتر مصدق
دکتر معظمی در سال ۱۳۳۰ یکی از اعضای هیئت مختلط مامور خلع ید از شرکت نفت بود. او در مرداد ۱۳۳۰ گزارش اقدامات هیئت خلع ید را به استحضار نمایندگان مجلس رساند و مورد تقدیر قرار گفت. وی با جان و دل از دولت دکتر مصدق پشتیبانی می کرد و در هر موردی رای موافق به کابینه مصدق می داد.دکتر معظمی در انتخابات دوره ۱۷ مجلس نیز از گلپایگان انتخاب شد و عضویت فراکسیون نهضت ملی را پذیرفت. در واقعه ۳۰ تیر ۱۳۳۱ (که برای ساقط کردن دولت مصدق بود و با شکست روبه رو شد) از جمله چهار نماینده ای بود که برای عرض گزارش واقعی اوضاع نزد شاه به سعد آباد رفت در ۸ بهمن آن سال نیز از جمله نمایندگانی بود که در جلسه آشتی کنان مصدق – کاشانی در دذاشیب حضور داشت در حالی که در ۳۰ تیر مساعی دکتر معظمی و یارانش در قانع کردن شاه به برکناری قوام السلطنه از نخست وزیری به ثمر رسید، کوشش های وی و نمایندگان جبهه ملی در قانع ساختن آیت الله کاشانی در خودداری از مخالفت با دولت مصدق به جائی نرسید.
توطئه ربودن معظمی
...